Om het coronavirus in te dammen overweegt het demissionaire kabinet om een avondklok in te stellen. Alleen het advies van het Outbreak Management Team staat een besluit hierover nog in de weg. Voor veel ouderen roept het beeld van de avondklok herinneringen op aan de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Wellicht niet rechtstreeks maar dan toch in de verhalen van hun ouders. Jongeren hebben die connotatie natuurlijk veel minder, maar ook voor hen staat de invoering ervan gelijk aan het uitoefenen van een ‘nucleaire optie’.
Als we de avondklok willen invoeren, dan is het van groot belang dat dit met kennis van zaken over- en met begrip voor het standpunt van jongeren gebeurd. Nu is er nog draagvlak voor, maar het behoud daarvan is van groot belang. Resultaten uit de Corona Impact Monitor die Motivaction voor de vijfde keer sinds maart heeft uitgevoerd, tonen aan dat het vooral jongeren zijn die op dit moment zwaar te lijden hebben van de effecten van de lockdown. Gevoelens van angst, paniek, boosheid en verveling komen significant vaker onder jongeren tot 25 jaar voor, dan onder andere leeftijdsgroepen (zie tabel 1).
Tabel 1
| Emoties die men ervaart |
Jongeren < 25 jaar |
26 t/m 35 jaar |
> 36 jaar |
| Angst |
28% |
17% |
16% |
| Paniek |
23% |
14% |
5% |
| Zorgen hebben |
43% |
44% |
34% |
| Boosheid |
39% |
26% |
23% |
| Opstandigheid |
21% |
20% |
16% |
| Somberheid |
45% |
33% |
15% |
| Frustratie |
57% |
46% |
35% |
| Vermoeidheid |
46% |
45% |
23% |
| Verveling |
51% |
33% |
19% |
Ik zie het niet zitten
Tevens geeft meer dan tweederde (70%) van de jongeren aan dat het leven door corona minder leuk is geworden, tegen ‘slechts’ 49% van de ouderen. Dat jongeren meer moeite hebben met deze tijd blijkt ook uit het feit dat meer dan de helft van hen aangeeft deze tweede lockdown lastiger door te komen dan de lockdown in het voorjaar. Dit resulteert er ook in dat het vooral jongeren zijn, die de avondklok niet zien zitten (zie tabel 2).
Tabel 2
| Steun voor instellen avondklok |
jongeren < 25 jaar |
26 t/m 35 jaar |
> 36 jaar |
|
Zeer oneens/oneens
|
47% |
42% |
33% |
| Niet eens/niet oneens |
13% |
15% |
28% |
| Eens/zeer eens |
37% |
40% |
38% |
| Weet niet/geen mening |
4% |
3% |
1% |
Jongeren: minder steun
Bovenstaand gevoel komt ook tot uitdrukking in het gedrag van jongeren. Nog steeds is een overgrote meerderheid van de jongeren bereid om de adviezen van de overheid in de strijd tegen het coronavirus op te volgen, maar dit aantal is wel significant lager dan onder de oudere groepen. Met name als het gaat om het beperken van sociale activiteiten is er onder jongeren veel minder steun dan onder oudere burgers (zie tabel 3).
Tabel 3
| Steun voor maatregelen |
jongeren < 25 jaar |
26 t/m 35 jaar |
> 36 jaar |
| Sociale contacten beperken |
67% |
70% |
83% |
| Als ik lichte klachten heb, thuisblijven |
58% |
68% |
68% |
| Gedrag om corona tegen te gaan |
|
|
|
| Ik hou zoveel mogelijk 1,5m afstand |
50% |
71% |
88% |
| Ook als het druk is, ga ik winkelen |
21% |
15% |
7% |
Puberbrein
In een onderzoek dat in het afgelopen jaar onder leiding van hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie, Eveline Crone van de Erasmus Universiteit, is uitgevoerd, is gewezen op de rol van de ontwikkeling van het puberbrein bij het omgaan met corona. En hier ligt dan ook een taak voor de communicatiebranche. Nog steeds denkt bijna een kwart van de jongeren dat de gevolgen van het coronavirus overdreven worden en ruim een derde denkt weinig kans te lopen op besmetting. Circa 1 op de 6 jongeren geeft daarnaast aan dat ze niet of niet goed weten wat ze moeten doen om het coronavirus in te dammen (onder ouderen is dat 1 op de ca. 9).
Je hoeft dan ook geen helderziende te zijn om te bedenken dat wanneer het gaat om de invoering van een avondklok het met name bovenstaande sentimenten zijn, die de weerstand onder jongeren ertegen zullen voeden. Daarmee kan het handhaven van de avondklok wel eens een opdracht worden waar we ons als samenleving massaal aan dreigen te gaan vertillen.
Handelingsperspectief bieden
Het is de moeite waard om een communicatie aanpak te ontwikkelen die specifiek is afgestemd op jongeren en die hen niet alleen weet te bereiken maar ook weet te raken. Een aanpak die jongeren zowel informatie geeft over de gevaren van corona en wat ze ertegen kunnen doen als ook een aanpak die hen helpt om positief naar voren te blijven kijken. Een aanpak die niet alleen informeert maar ook concreet handelingsperspectief biedt. Het draagvlak om samen corona de baas te worden is aanwezig maar niet onveranderbaar en moet blijvend gevoed worden. En daar is meer voor nodig dan een persconferentie van de minister president en een reclamespotje op TV (en waar jongeren toch niet naar kijken). Nederland heeft genoeg communicatie- en gedragsdeskundigen die samen met ervaringsdeskundigen (dat wil zeggen de jongeren zelf) met een creatieve aanpak kunnen komen om dat draagvlak verder te ontwikkelen. Als we willen dat jongeren de corona-aanpak blijven steunen moeten we naar manieren zoeken waar jongeren hoop uit kunnen putten. De toekomst van onze jeugd is te waardevol om deze uitdaging niet met beide handen aan te pakken.
Onderzoekscolofon
Deze Corona Impact Monitor is gedurende de tweede lockdown (maand december) in het Stempunt online onderzoekpanel van Motivaction afgenomen. De steekproef bedroeg 538 (n=538) en de resultaten zijn representatief voor de leeftijdsgroepen 18-25, 26-35 en 36-80 op de variabelen geslacht, opleiding en woonplaats. Motivaction stelt de dataset beschikbaar voor verder wetenschappelijk onderzoek.
Over de auteur
Pieter Paul Verheggen studeerde psychologie aan de UvA en volgde een MBA opleiding aan BSN. Sinds 2009 is Verheggen algemeen directeur van onderzoekbureau Motivaction. Naast zijn werkzaamheden bij Motivaction was hij 12 jaar voorzitter van de MOA en sinds 2019 is hij voorzitter van de SMA.
