De meeste Nederlanders zijn trots op, en veelal tevreden over, de manier waarop de gezondheidszorg in Nederland is geregeld. Desondanks wordt de betaalbaarheid van de zorg als een van de belangrijkste maatschappelijke problemen gezien. Er is sprake van vergrijzing, we leven langer en de kosten van (nieuwe) medicijnen en behandelingen zijn hoog.
Om te voorkomen dat onze maatschappij de zorgkosten niet meer kan dekken, wordt er gezocht naar mogelijkheden om deze te beheersen dan wel te verlagen. Voor de oplossing kijkt de overheid deels naar de burger. We moeten bewuster omgaan met zorg, vaker een beroep doen op ons sociale netwerk en langer thuis blijven wonen op latere leeftijd. Zijn burgers op de hoogte van deze wensen van de overheid, en in hoeverre zijn zij hiertoe bereid?
Meeste zorgconsumenten zijn zich bewust van stijgende zorgkosten
Uit een recent onderzoek* van Motivaction onder meer dan duizend Nederlanders blijkt dat een meerderheid zich bewust is van de druk op ons zorgsysteem. Ruim de helft ziet de toekomst van de zorg somber in, en maakt zich zorgen over het feit of zij op termijn de kosten voor zorg nog wel kunnen betalen.
Daarnaast overheerst het beeld dat de zorg over twintig jaar helemaal niet meer te betalen is, en uiteindelijk niet meer voor iedereen toegankelijk zal zijn. Zo verwacht bijna driekwart van de Nederlanders dat er in de toekomst minder vergoed zal worden. Ook het idee dat goede zorg straks alleen nog beschikbaar is tegen extra betaling, leeft bij een groot deel van de burgers (66%).
Tweedeling in bereidheid om te anticiperen op oplopende zorgkosten
De meeste Nederlanders zijn zich dus bewust van de stijgende zorgkosten en de mogelijkheid dat zij zorg in de toekomst vaker uit eigen zak moeten betalen, maar we zien een tweedeling in de bereidheid én de mogelijkheid om hierop te anticiperen. Waar de helft van de Nederlanders welwillend is extra voor zorg en ondersteuning te betalen, is 4 op de 10 dat niet.
Deze tweedeling zien we ook in de bereidheid om nu te sparen voor zorgkosten voor later. Het percentage Nederlanders dat ook daadwerkelijk geld opzij zet voor toekomstige zorgkosten ligt echter nog lager (13%).
Minder zorg door gezonde leefstijl
Een andere manier om de zorgkosten te beteugelen is simpelweg door er minder vaak een beroep op te doen. Bijvoorbeeld door ziekte zoveel mogelijk te voorkomen met een gezonde levensstijl. Bijna 6 op de 10 Nederlanders is van mening dat burgers zelf meer zouden moeten doen om gezond te blijven, om zo de kosten voor zorg in de toekomst te beperken. Bijna de helft geeft aan zijn/haar leefstijl al te hebben aangepast om zo lang mogelijk in goede conditie te blijven.
Verschillende typen zorgconsumenten
Hoewel de meeste Nederlanders zich bewust zijn van de druk op ons zorgsysteem, zien we dat niet iedereen zich evenveel zorgen maakt over oplopende kosten of bereid is om hier op te anticiperen. Deze verschillen lijken samen te hangen met verschillen in leeftijd, opleidingsniveau en inkomen maar kunnen hier niet volledig door worden verklaard.
Om beter inzicht te krijgen in de verscheidenheid aan houdingen en gedrag ten aanzien van zorg, heeft Motivaction ZorgMentality ontwikkeld. In dit model worden acht zorgconsumenten gedefinieerd op basis van waarden en leefstijlen. Met deze concrete profielen van typen zorgconsumenten kunnen verschillen tussen hen beter worden verklaard.
Zo zien we dat de maatschappijkritische zorgconsument vaker bereid is om extra voor zorg te betalen en voor naasten te zorgen. De pragmatische zorgconsument laat vaker een doktersbezoek schieten om de kosten voor zorg zo laag mogelijk te houden, en spaart nu al voor de kosten voor later. Minder zelfredzamen zijn vaker somber over de toekomst van de zorg. Zij hebben ook het meest moeite met het beroep dat de overheid doet op de eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid.
Wil je meer weten over de zorgprofielen? Download dan nu ZorgMentality of neem contact op met Lieke van Duist.
* Representatief onderzoek onder de Nederlandse bevolking in het StemPunt panel van Motivaction (N=1.079) (maart, 2019).
