Hoewel het aantal politie-aangiftes van cybercrime het afgelopen jaar groeide, ondernemers en kennisinstellingen opgeschrikt werden door gijzelsoftware en de economische schade navenant stijgt, vinden Nederlanders zelf dat zij goed op de hoogte zijn van hun digitale veiligheid en schatten zij de kans dat zij zelf schade ondervinden van digitale dreigingen laag in.
Jaarlijks Cybersecurity onderzoek
Uit het jaarlijkse onderzoek Veilig Online naar het bewustzijn van Nederlanders rondom cybersecurity in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK), uitgevoerd door Motivaction, blijkt dat:
- Nederlanders vinden dat zij goed op de hoogte zijn van hun online veiligheid
Ik ben goed op de hoogte (kennisniveau)
- Nederlanders de kans dat ze schade ondervinden van online risico’s laag inschatten
Het overkomt mij niet (risico-inschatting)
- Nederlanders hun eigen online gedrag een voldoende geven
Ik doe het nu al goed genoeg (gedragsbeoordeling)
- Nederlanders maken zich beperkt zorgen om hun online veiligheid
Het is niet mijn grootste zorg (prioritering)
Nederlanders vinden dus dat zij goed voorbereid zijn op een mogelijke cyberaanval, zowel omdat ze vinden dat ze goed op de hoogte zijn, als door de gedachte dat het hen wel niet zal overkomen. De praktijk laat een andere werkelijkheid zien: sinds 2016 toont zich een scherpe stijging (127% in 2020) in het aantal geregistreerde incidenten van cybercriminaliteit. De stijging van cybercrime, ook nog vóór de pandemie toesloeg in 2020, gaat tevens gepaard met een daling in traditionele criminaliteit zoals geweld, inbraak en diefstal.
Gevoelig voor cyberdreigingen om verschillende redenen
Voor verschillende groepen is er wél onderscheid in de houding ten aanzien van cyberdreigingen en de kennis van actuele cybergevaren. In het onderzoek is bijvoorbeeld aantoonbaar dat ouderen een meer alerte houding ten aanzien van cybergevaren hebben dan jongeren. En daarnaast kunnen we vaststellen dat ouderen minderkennis hebben over de actuele cyberdreigingen dan jongeren.
Ouderen:
- zijn realistisch over het eigen kennisniveau en zijn alert op cyberdreigingen;
- ontbreekt het aan actuele kennis van de cybergevaren;
- lopen hierdoor nog steeds het grootste gevaar.
Jongeren:
- hebben doorgaans meer kennis van actuele dreigingen;
- overschatten vaker hun eigen kennis en nemen vaker een laksere houding aan;
- lopen hierdoor ook nog steeds gevaar.
Zo is een fenomeen als Spoofing, waarbij de afzender van een e-mail, sms of whatsapp bericht een valse identiteit aanneemt om aan geld of informatie te komen, later bekend bij ouderen dan bij jongeren. Internetcriminelen weten dit en richten zich daardoor vaker op de oudere doelgroep. (Bij spoofing is de vader of moeder het target, niet de dochter of zoon)
Bewustwording & gedragsverandering
Naar aanleiding van het onderzoeksrapport Veilig Online 2020 gingen Hoogleraar Gedragsverandering & MaatschappijRick van Baaren (D&B) en Smart Society-onderzoeker Kevin Hengstz (Motivaction) eind vorig jaar in gesprek over de te volgen strategie voor de Alert Online campagne van de Overheid.
De Alert Online campagne richt zich op het creëren van bewustwording rondom online veiligheid, op het vergroten van kennis over online veiligheid en op het stimuleren van en helpen bij cyberveilig gedrag, bij diverse doelgroepen.In het gesprek komen 5 mogelijke gedragsveranderingsstrategieën voor cyberdreigingen aan bod:
- Meer informatie en bewustwording
- Mensen laten ervaren hoe kwetsbaar ze zijn
- Zorgen voor intrinsieke motivatie bij mensen
- Mensen snappen het wel, ze moeten het gewoon gaan doen
- Mensen ontzorgen en het zo makkelijk mogelijk maken
De beste, maar ook meteen de meest lastige route om met communicatie te beïnvloeden, is zorgen voor intrinsieke motivatie. De overige vier strategieën zouden allemaal in combinatie met elkaar kunnen worden ingezet, waarbij de focus bij verschillende doelgroepen anders is.
Zo zal de oudere groep meer baat hebben bij meer informatie wat leidt tot meer bewustwording. Denk hierbij aan de campagne Hang op! Klik weg! Bel uw bank! van Betaalvereniging Nederland. De groep ouderen hoef je niet te laten zien hoe kwetsbaar ze zijn.
Een jongere groep daarentegen, die hun eigen kennis wat vaker overschat, kun je juist wellicht beter laten ervaren hoe kwetsbaar ze zijn. Een indrukwekkend voorbeeld hiervan is de campagne ‘Dit kan jou ook gebeuren…’ van Interpolis.
Bekijk het volledige gesprek dat Hoogleraar Gedragsverandering & Maatschappij Rick van Baaren (D&B) en Smart Society-onderzoeker Kevin Hengstz (Motivaction) hadden over Cybercrime; bewustwording en gedragsverandering.
Bron: Adformatie
