Nederland telt elf officiële feestdagen. Maar liefst acht daarvan hebben hun wortels in christelijke grond. Dat is behoorlijk achterhaald in een ontzuilde samenleving als de onze. Een echte officiële dag van de vrijheid of een dag waarop de democratie wordt gevierd, zouden een welkome aanvulling zijn op ons repertoire. Of een vervanging van onderdelen daarvan. Maar stroperige wetgeving en starre denkkaders staan dat in de weg. Want al heeft half Nederland geen flauw benul van wat we met Pinksteren vieren, die vrije dagen willen we natuurlijk niet kwijt.
Heel Holland feest
De Feestdagen Monitor van Motivaction discrimineert niet op officieel of officieus, laat staan op christelijk of seculier. Het onderzoek brengt al een decennium lang consequent de viering van de belangrijkste feestdagen in Nederland in kaart, inclusief de manier waarop dat gebeurt. Bestudering van de grote berg aan data leert dat de meeste feestdagen tot begin 2020 een stabiel tot licht stijgend aantal ‘vierders’ kennen. Externe factoren die van invloed zijn op het vieren en de invulling daarvan blijken bij eerste analyse vooral de economische omstandigheden en het weer. Financiële bezorgdheid kan leiden tot meer ingetogenheid of juist, als escape, tot extra uitbundigheid. Hoogconjunctuur jaagt de hoogte van de bestedingen sowieso aan. De invloed van het weer is soms nog veel groter. Koningsdag floreert bij mooi weer, waardoor het bezoeken van een vrijmarkt fluctueert van rond de veertig tot bijna zestig procent. Op zonnig Pasen 2020 stond 17% van de vierders te BBQ’en, een jaar later was dat in de kou en regen 4%. Er werd stevig gegourmet, dat dan weer wel.
De polonaise in je ééntje
En toen kwam COVID-19. Waar de cijferreeksen tot 2020 vrolijk stemmend zijn met vooral logische ontwikkelingen, gooit de pandemie alles in de war. Koningsdag en carnaval zijn bij gebrek aan viering nauwelijks meer te meten. Bij andere feestdagen wordt de trendlijn abrupt doorbroken, bijvoorbeeld als het gaat om de omvang van het feestgezelschap. Bij het Suikerfeest en met Kerstmis daalt dit dat van gemiddeld vijftien aanwezige personen in een iets verder verleden naar niet meer dan vijf à zes in de laatste edities. Op Sinterklaas 2020 halveert het gezelschap bijna, van acht naar vijf personen. Vooral tweedegraads familieleden en vrienden zijn niet meer welkom: de vieringen worden intiemer en vinden vaker thuis plaats. Een logisch gevolg is ook dat grotere groepen mensen de verschillende feestdagen alleen vieren, ook Valentijnsdag (8%) en zelfs carnaval (9%). De polonaise in je eentje lopen, sneuer kan haast niet.
Meer intieme feestdagen profiteren van corona
Sommige kleinere feestdagen hebben juist niet te lijden van het virus. Zo wordt Valentijnsdag meer dan ooit gevierd en verdubbelt het aantal thuis genoten maaltijden ruimschoots: van 22% in 2020, nog net vóór corona, naar 49% dit jaar. De gemiddelde waarde van het cadeautje stijgt van € 26 naar € 40, en per saldo besteedt 15% meer geld dan in 2020. Ook Dierendag beleeft hoogtijdagen, met meer liefhebbers en bestedingen die navenant plussen: van tien tot twaalf euro vóór corona naar vijftien euro in de afgelopen twee jaar. Met 35% vierders is dat toch een stevige omzetplus. Moederdag en Vaderdag blijven het in deze onzekere dagen eveneens goed doen. De consument stelt kennelijk duidelijke prioriteiten en zit graag met pa of ma, partner of goudvis op de bank.
Over de toekomst
Onder druk wordt alles vloeibaar, ook de manier waarop we onze feestdagen invullen. Toch verwachten we op termijn een terugkeer naar de patronen van vóór corona, misschien nog wel een tikkeltje uitbundiger. De grote, klassieke feestdagen krijgen hun oude status terug. De kleinere zoals Halloween, Valentijnsdag en Dierendag, groeien door. Want consumenten willen, officieel en officieus, het leven vieren – zeker in de nasleep van een ongekende pandemie.
