De Nederlandse samenleving bestaat uit veel verschillende culturele groepen. In totaal zijn er meer dan twee miljoen Nederlanders met een niet-westerse achtergrond. Daarvan zijn de vier grootste groepen van Turkse, Marokkaanse, Surinaamse en Antilliaanse (TMSA) afkomst. Nederlanders met een migratieachtergrond lezen minder dan mensen met een Nederlandse achtergrond. Ook lezen zij andere genres dan mensen met een Nederlandse achtergrond, zoals religieuze boeken, informatieve boeken en autobiografieën. Het imago van de bibliotheek is onder alle groepen ongeveer hetzelfde, de bibliotheek is een betrouwbare en veilige plek. In de bibliotheek maken Nederlanders met een migratieachtergrond vaker gebruik van werkplekken en pc’s en het opzoeken van informatie. De bekendheid en het gebruik van andere diensten dan de uitleen van materialen is relatief laag onder mensen met een migratieachtergrond.
Leesgedrag van Nederlanders met een migratieachtergrond
Onder de Nederlanders met een migratieachtergrond zijn er minder lezers dan onder het overige publiek. Zo leest 54% van de Turkse, 43% van de Marokkaanse, en 52% van de Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders weleens een boek. Onder inwoners met een Nederlandse achtergrond is dat 80%. De populariteit van boekgenres verschilt tussen de culturele groepen. Veel Turkse en Marokkaanse Nederlanders lezen religieuze boeken. Ook lezen zij, net als Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders, informatieve boeken en autobiografieën en waargebeurde verhalen. Inwoners met een Nederlandse achtergrond lezen in verhouding meer spannende fictie en literaire romans (Damen & Ait Moha, 2018).
Redenen om (geen) boeken te lezen
Turkse Nederlanders geven aan dat zij boeken allereerst lezen vanwege de persoonlijke ontwikkeling en om kennis op te doen. Verder noemen Marokkaanse Nederlanders als voornaamste reden dat lezen troost en hoop biedt. Voor de overige groepen komen ontspanning en plezier op de eerste plaats. De redenen om géén boeken te lezen, zijn voor alle groepen min of meer hetzelfde. Ze vinden lezen niet leuk, doen liever andere dingen of hebben er geen tijd voor. Daarnaast geven Nederlanders met een migratieachtergrond vaker dan mensen met een Nederlandse achtergrond als reden dat ze het lezen moeilijk of inspannend vinden (21% Turkse, 13-14% overige etnische groepen, versus 2% van de mensen met een Nederlandse achtergrond) (Damen & Ait Moha, 2018).
Anderstalige boeken lezen
Turkse Nederlanders lezen net zo vaak Nederlandstalige als Turkse boeken (71% resp. 70%). Voor Marokkaanse Nederlanders is dat 61% Nederlandstalig en 45% in het (Marokkaans)-Arabisch. Surinaamse (12%, Sranantongo) en Antilliaanse Nederlanders (20%, Papiamento) lezen beduidend minder boeken in de moedertaal (Damen & Ait Moha, 2018). Dat heeft er waarschijnlijk mee te maken dat laatstgenoemde eerder spreektalen zijn, dat er minder boeken in deze talen worden uitgegeven en met de beheersing van de Nederlandse taal.
Leesactiviteiten met kinderen
Mensen met een Nederlandse achtergrond en Turkse Nederlanders lezen vaker voor (31% en 24%) dan Surinaamse, Antilliaanse (beide 17%) en Marokkaanse Nederlanders (10%). Laatstgenoemde groepen bezoeken de bibliotheek ook minder vaak met kinderen (Marokkaanse 3%, Surinaamse en Antilliaanse 6%, Turkse 9%, mensen met Nederlandse achtergrond 12%) (Damen & Ait Moha, 2018).
Bibliotheekgebruik door Nederlanders met een migratieachtergrond
Bij Turkse Nederlanders, Antilliaanse Nederlanders en mensen met een Nederlandse achtergrond is in circa 40% van de gevallen iemand in het huishouden lid van de bibliotheek. Voor Surinaamse en Marokkaanse Nederlanders is dat circa 33%. Die verhouding zien we terug in het bibliotheekbezoek. Onder Turkse Nederlanders, Antilliaanse Nederlanders en mensen met een Nederlandse achtergrond bezoekt circa een derde met enige regelmaat de bibliotheek. Bij de Surinaamse en Marokkaanse Nederlanders is dat respectievelijk 24% en 18%. Het beeld dat mensen hebben van lezen en van de openbare bibliotheek (imagoaspecten) komt onder de verschillende groepen redelijk overeen. Over het algemeen zien zij de bibliotheek als betrouwbaar en veilig. Het imago van de bibliotheek is het minst positief onder de groep Marokkaanse Nederlanders (Damen & Ait Moha, 2018).
Meer gebruik van werkplekken en pc’s
In de bibliotheek maken Nederlanders met een migratieachtergrond vaker dan mensen met een Nederlandse achtergrond gebruik van werkplekken en pc’s. Daarnaast komen zij vaker naar de bibliotheek om informatie op te zoeken. Turkse Nederlands komen het meest naar de bibliotheek om informatie op te zoeken. Marokkaanse Nederlanders maken meer gebruik van werk-/studieplekken (zonder computer) en veel minder van de uitleen van materialen voor zichzelf. Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders maken meer gebruik van de ontmoetingsfunctie van de bibliotheek. (Damen & Ait Moha, 2018).
Drempels voor gebruik bibliotheken
De belangrijkste redenen om de bibliotheek niet te bezoeken is omdat mensen niet van lezen houden. In totaal geeft 33% van de Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders dit aan. Onder Marokkaanse en Turkse Nederlanders bedraagt dat percentage respectievelijk 20% en 25%. Mensen met een Nederlandse achtergrond noemen deze reden in 17% van de gevallen. De inwoners met een Nederlandse achtergrond geven het vaakst als reden dat ze hun boeken elders vandaan halen (25%) en dat ze internet gebruiken (17%) (Damen & Ait Moha, 2018).
Bekendheid en gebruik overige dienstverlening in de bibliotheek
De bekendheid en het gebruik van andere diensten dan de uitleen van materialen is relatief laag onder mensen met een migratieachtergrond. Bijna driekwart van de Turkse, Marokkaanse en Surinaamse Nederlanders en 65% van de Antilliaanse Nederlanders kent de genoemde diensten niet. Dat er boeken, kranten en tijdschriften in een andere dan de Nederlandse taal beschikbaar zijn, is bij 13% tot 16% van deze groepen bekend. De bekendheid van de overige diensten ligt nog lager. Bij Turkse en Marokkaanse Nederlanders is de bekendheid met de brede dienstverlening van de bibliotheek nog lager dan onder Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders (Damen & Ait Moha, 2018).
Bron: Bibliotheek Inzicht, 30.10.2018
