Ultrabewerkt voedsel is overal, maar de meeste consumenten hebben er geen idee van

Ultrabewerkte voeding, het is overal om ons heen. Maar wat houdt dit eigenlijk in? Grote kans dat je er nog nooit van gehoord hebt, net als 62% van de Nederlanders. Slechts 5% weet echt wat het inhoudt. Dit blijkt uit recent onderzoek van Motivaction onder een landelijk representatieve steekproef van 1.026 personen tussen de 18 en 80 jaar. Toch zijn ultrabewerkte producten overal, en in grote hoeveelheden verkrijgbaar.

Verschil tussen bewerkt en ultrabewerkt

Veel voeding moet eerst bewerkt worden, anders is het ongeschikt voor consumptie. Een aardappel moet je bijvoorbeeld eerst koken voordat je hem kunt eten. Maar denk ook aan bakken en snijden, inmaken, praktisch alle bewerkingen die je thuis kunt doen.

Wat maakt een product dan ultrabewerkt? Deze producten ondergaan in de fabriek een uitgebreid bewerkingsproces en krijgen daar veel toevoegingen voor langere houdbaarheid, een betere smaak of om het product aantrekkelijker te maken.

Van frisdranken, kant-en-klaar maaltijden, koekjes en chips weten we vaak wel dat het sterk bewerkt is. Nederlanders die redelijk tot goed bekend zijn met UPF (18%) associëren ultrabewerkt voedsel inderdaad met kant-en-klaar maaltijden, snacks, koek, snoep, ijs, fastfood, worstjes en vleesvervangers.


Maar ook fruityoghurt, vissticks, margarine of vleeswaren vallen onder ultra bewerkt voedsel. Sterker nog: 70% van de producten die je in de supermarkt koopt is ultrabewerkt (bron: RTL nieuws).

Waarom vinden we dit zo lekker?

Voor 2 op de 5 Nederlanders (39%) geldt dat ze het niet zo nauw nemen met voeding. Ze eten wat ze lekker vinden, of het nu gezond is of niet. Ultrabewerkte voeding heeft vaak een hoog vet-, suiker- en zoutgehalte. En die combinatie van vet, zout en zoet is onweerstaanbaar. Onze hersenen maken als het ware een sprongetje van blijdschap en de dopamine stroomt door ons lijf. Echter, deze producten verzadigen minder waardoor we er snel te veel van eten. 

Gemak dient de mens

De keuze voor gemakkelijk voedsel is snel gemaakt in ons drukke leven, waarin we steeds minder tijd aan koken besteden. Gemiddeld nog maar 28 minuten per dag. Toch is meer dan de helft van de Nederlanders (55%) bewust bezig met eten en probeert ruim een derde (37%) zo veel mogelijk onbewerkte producten te eten.

Is ultrabewerkte voeding gevaarlijk?

Voor Nederlanders die bekend zijn met ultrabewerkte voeding, is dit zeker een serieuze kwestie. De meningen variëren echter over de ernst van de zaak: sommige beschouwen het als een beetje riskant, terwijl anderen het als behoorlijk gevaarlijk zien.

Bij overmatig gebruik zijn er gezondheidsrisico's: meer kans op obesitas, hart- en vaatziektes, kanker en mentale aandoeningen zoals angststoornissen en depressies (bron: RTL nieuws).

Wat kun je zelf doen?

Gezonde voeding is vaak duurder en de keuze voor ongezond is vaak makkelijk gemaakt. Maar er zijn zeker ook dingen die je zelf kunt doen om ervoor te zorgen dat je niet te veel en niet te vaak ultrabewerkte producten eet:

• Bekijk de ingrediënten op de verpakking. Als de lijst met ingrediënten erg lang is en woorden bevat die vrijwel onmogelijk zijn om uit te spreken, weet je dat je met een ultrabewerkt product te maken hebt.

• Ook het bekijken van de Nutri-Score op een product kan een handig hulpmiddel zijn om de voedingswaarde te beoordelen. Toch baseert slechts 15% van de Nederlanders hierop zijn productkeuze tijdens een bezoek aan de supermarkt. Daarin is dus nog wel wat te winnen.

• Het helemaal vermijden van bewerkingen is onmogelijk, maar sterk minderen kan wel. De oplossing daarvoor is simpel. Door weer meer tijd te besteden aan zelf koken. De snijplank mag weer uit de kast om aan de slag te gaan met verse groenten en fruit. Zelf hummus maken -in plaats van een kant-en-klaar bakje uit de supermarkt- moeilijk? Het blijkt vaak makkelijk dan gedacht en vooral veel lekkerder te zijn. (Bron: RTL Nieuws)

Verschillen tussen shoppergroepen zijn groot 

Niet elke consument is hetzelfde en gedrag in de supermarkt, voor het schap en in de keuken, verschilt sterk. Op basis van jarenlang onderzoek en diepgaande inzichten in de motieven en het gedrag van Nederlanders op het gebied van eten, boodschappen en voeding heeft Motivaction het shoppermodel ontwikkeld. Dit model bestaat uit acht shopper-milieus met elk hun eigen drijfveren en shopgedrag. Zo is de kennis van ultrabewerkte voeding niet gelijk onder Nederlandse consumenten.

Het kennisniveau is bijvoorbeeld onder meer traditionele groepen een stuk lager dan onder postmoderne groepen. Slechts 7% van de veilige shoppers – de grootste shoppergroep die het dichtst in de buurt komt van de gemiddelde Nederlander - zegt te weten wat ultrabewerkte voeding inhoudt, vergeleken met 35% binnen de groep verantwoordelijke shoppers, de meest duurzame groep binnen het model.

Droge kost of schoolontbijt? Zo activeer je de shoppers

Inmiddels heeft 50% van de Nederlanders van 18 jaar en ouder matig tot ernstig overgewicht, en dit aantal zal naar verwachting alleen maar toenemen. Ook obesitas bij kinderen neemt toe. Hoewel de overheid probeert gezond eten te bevorderen, is dit moeilijk in een omgeving waar we voortdurend worden blootgesteld aan ultrabewerkte producten, zowel in winkels als via reclames op tv en in andere media.

Het is dus van groot belang om shoppergroepen op de juiste manier en met de juiste toon aan te spreken. De verantwoordelijke shopper is intrinsiek gemotiveerd en reageert goed op inhoudelijke informatie en een beroep op eigen verantwoordelijkheid. De grote massa, oftewel de veilige shoppers, houdt zich in het dagelijks leven niet bezig met gezondheid, maar is gevoelig voor sterke financiële prikkels. Ze staan echter niet te wachten op overheidsbemoeienis zoals hogere btw op ongezonde producten, en het is de vraag of 0% btw op groenten en fruit hen zal overtuigen. Wél zijn ze gevoelig voor het belang van gezondheid voor hun kinderen, waardoor beleid zoals het subsidiëren van groenten en fruit in schoolmaaltijden effectiever kan zijn. Ook subsidie voor een gezonde lunch op het werk is een goed idee. Want voor gemak zijn ze ook gevoelig. Om daarna weer fris en fruitig aan het werk te gaan.

Meer weten?

Wil je meer inzicht krijgen in de nieuwste voedingstrends en de veranderende behoeften van consumenten? Ontdek hoe je met het shoppermodel effectief kunt inspelen op deze ontwikkelingen. Neem contact met ons op voor meer informatie over hoe marktonderzoek jou kan helpen om consumenten in jouw sector beter te begrijpen en trends beter te benutten.