Het einddoel van de energietransitie ligt in 2050. Dan moeten huishoudens en organisaties in Nederland over zijn op een schoon energiesysteem. Het betekent dat we voor die tijd van het gas af moeten, over moeten stappen op energiezuinige apparatuur en waar mogelijk eigen stroom gaan opwekken.
Veel Nederlanders hebben hierin al stappen gezet, bijvoorbeeld door zonnepanelen of een warmtepomp te installeren. Maar met al deze individuele initiatieven staan we pas aan het begin van de transitiemarathon.Als we op succesvolle wijze naar een duurzame samenleving willen, moeten we nog veel meer tijd en geld investeren. Hoe voorkom je dat de burger op deze lange route vroegtijdig afhaakt?
Groene energie alom geaccepteerd
Om te achterhalen wat duurzaamheid voor Nederlanders betekent en hoe het hun keuzes beïnvloedt, gingen we met hen in gesprek via eenonline community. Vier weken lang vroegen we 47 mensen naar hun mening over diversethema’s, zoals duurzame voeding, -mobiliteit en -energie.
Van alle thema’s die in de community zijn besproken lijken de houdingen en het gedrag van de communityleden ten aanzien van duurzame energie het minst te verschillen.Groene energie is allang niet meer alleen voor de milieubewuste burger, maar voor (bijna) alle Nederlanders inmiddels de norm. Helemaal als we de huidige situatie vergelijken met tien jaar geleden, toen slechts enkele Nederlanders kozen voor een zonnepaneel op het dak.
“Ik heb bewust gekozen voor een aanbieder van energie uit wind, zon en waterkracht, met oog voor behoud van natuur en aandacht voor lokale initiatieven. Niet geld, maar visie moet daarbij leidend zijn.”
“We wekken onze eigen energie op met zonnepanelen! Dat is beter voor het milieu en beter voor de portemonnee.”
Opportunisme versus idealisme
Groene energie lijkt alom geaccepteerd, maar aan deze overwegend groene houding liggen wel uiteenlopende beweegredenen ten grondslag. Er zijn mensen die groene energie zien als essentieel onderdeel van de verduurzaming van Nederland en daar, met hun keuzes voor een energieleverancier,graag aan willen bijdragen.
“Misschien omdat het iets is waar je best veel geld aan uitgeeft. Dat maakt het belangrijker in je leven. Maar ook omdat zonne- en windenergie zoveel schoner zijn dan veel andere vormen van energie. Je levert door groene energie mijns inziens echt een goede bijdrage.”
Maar voor veel anderen is groene stroom vooral interessant als dit ook financieel aantrekkelijk is. Zij willen best meegaan in de transitie, zolang de kosten redelijk zijn.
“Onze leverancier heet ‘Vandebron'. We hebben bewust gekozen voor deze leverancier. Enerzijds vanwege de groene stroom en anderzijds vanwege de lage prijs.”
Hoe groen is groen eigenlijk?
Hoewel de meeste communityleden groene stroom afnemen,twijfelt een deel over hoe groen deze groene stroom daadwerkelijk is. Dit wantrouwen komt vooral door negatieve berichtgeving in de media over energieleveranciers die zich schuldig maken aan greenwashing. Daar komt bij dat het voor consumenten moeilijk te controleren is of de groene stroom waarvoor zij betalen ook echt geleverd wordt.
“Twijfels of groene energie wel groen is, worden gevoed door verhalen die eens in de zoveel tijd in de media opduiken. Dat een leverancier zich veel groener doet voorkomen dan dat hij daadwerkelijk is. Een voorbeeld is dat er niet genoeg groene energie wordt opgewekt om alle mensen die voor groene energie betalen dit ook daadwerkelijk te leveren.”
“Het risico is dat je voor deze ‘groene energie’ extra betaalt, maar gewoon grijze stroom geleverd krijgt. Ik vind de constructie erg oncontroleerbaar.”
De ondoorzichtigheid van het energieleveringssysteem is voor sommigen een reden om niet over te stappen naar een groene leverancier. Want waarom zou je je geld, tijd en goede bedoelingen investeren in grijze energie in een groen jasje?
Zonnepanelen versus warmtepomp
Nu er steeds meer te kiezen valt op het gebied van groen energie ontstaat er een discussie over de kwaliteit van de diverse duurzame alternatieven voor energie uit fossiele brandstof. Hierover zijn de meningen in de community verdeeld. Zo ziet menzonnepanelen veelal als een goed alternatief, maar hebben windmolensen warmtepompen een minder gunstig imago:
“Gevoelsmatig spreekt zonne-energie me meer aan omdat het minder overlast en discussie oplevert dan windmolens. Een buurman die zonnepanelen op zijn dak heeft, geeft minder overlast dan grote windmolens die in je buurt gebouwd worden.”
“Ik zou eerder voor een zonnepanelenpark gaan, dan voor windmolens op zee. Windmolens op zee geven geluiden in het water waar de zeedieren en het hele zeemilieu, van slag van raken.”
Behoefte aan duidelijkheid
Ondanks de positieve houding ten aanzien van groene energie en sommige schonere energiebronnen zien veel communityleden op tegen een volledige transitie van fossiele naar duurzame energie. Dit heeft enerzijds te maken met het feit dat de overheid van burgers verwacht dat zij hierin zelf actie ondernemen. Bijvoorbeeld door hun huizen goed te isoleren en te investeren in zonnepanelen of een warmtepomp. Maar anderzijds vooral met de grote mate van onduidelijkheid, bij zowel burger als overheid, over hoe de transitie er nu precies uit gaat zien.
“Ik heb behoefte aan duidelijkheid. Is het echt een vaststaand feit dat deze transitie plaats moet vinden? Kan de overheid je zomaar dwingen om dure aanpassingen aan je huis te laten doen? Is het zeker dat dit wat oplevert?”
“Ik zou graag meer weten over de energietransitie. Wanneer zal de transitie plaatsvinden? Welke werkzaamheden gaan ermee gepaard? Wat zijn de kosten? Wat wordt vergoed en waar moet ik zelf voor sparen?”
Om te voorkomen dat door onduidelijkheid de weerstand ten aanzien van de energietransitie groeit, zullen politici en beleidsmakers nu in actie moeten komen.Want om deze transitiemarathon tot een succes te maken, moet depositieve houding van burgersjuist gestimuleerd enverder aangewakkerd worden. Niet alleen met subsidies en tegemoetkomingen, maar ook met een visie en een duidelijk plan over het verloop van de transitie. Want met een uitgestippelde route in de hand is Nederland vast bereid om zijn steentje bij te dragen aan een duurzamesamenleving.
Doe mee aan de QuickTalk community
Wil jij nog meer weten over hoe Nederlanders denken over duurzaamheid? Even snel iets peilen? Of beknopt inzicht in de kracht van jouw nieuwe campagne? Dat kan! Met onze snelle online community tool kunnen we op elk moment een onderzoek uitvoeren en heb jij binnen no-time antwoord op je vraag.
Neem voor meer informatie over dit artikel contact op met Roos Thijssen of Lieke van Duist.
