Driekwart van de alcohol drinkende Nederlanders weet precies wat Dry January inhoudt. Maar het blijft niet bij kennis. Van alle gebruikers consumeerde ruim één op de vijf in de eerste maand van dit jaar bewust minder of geen alcohol. Negen procent lukte het zelfs om helemaal droog te staan. Niet alcoholvrije wijn of bier, maar koffie, thee en water zijn de meest gekozen alternatieven. Een ruime meerderheid vindt het ook prima als er geen alcohol wordt gedronken op een feestje. Dit blijkt uit representatief online onderzoek van Motivaction onder 1.058 Nederlanders tussen de 18 en 70 jaar, uitgevoerd in februari 2020.
Na de feestmaand december is een deel van de Nederlanders wel even klaar met de consumptie van alcohol. Gezondheid, fitheid, de behoefte om af te vallen en meer bewustzijn rondom het eigen gedrag zijn de belangrijkste motieven om even droog te willen staan. Frisse voornemens en gezonde nieuwsgierigheid in wat de samenleving beweegt waren voor Motivaction aanleiding om te inventariseren hoe deze maand door de consument in Nederland wordt beleefd.
Dry January, een inmiddels zeer bekend fenomeen
Driekwart van de Nederlanders drinkt wel eens alcoholhoudende drank. Van deze groep weet (eveneens) driekwart het fenomeen Dry January zeer goed te plaatsen; voor slechts één op de tien is het volstrekte abracadabra. Het is hard gegaan met de bekendheid van dit relatief jonge, uit 2011 stammende en van oorsprong Britse initiatief.
Toenemende behoefte om tijdelijk droog te staan
Ruim één op de vijf Nederlanders (22%) die wel eens alcohol drinkt, deed dat in januari 2020 bewust minder of niet. Negen procent stond succesvol helemaal droog, acht procent minderde bewust en vijf procent deed een goed bedoelde poging – maar faalde. Het voornemen om te minderen of te stoppen is vooral populair onder millennials (18 t/m 34 jaar), maar het aantal mislukte pogingen is bij hen ook verreweg het grootst. Toch is één op de vijf alcoholdrinkers, en zelfs één op de vier millennials, van plan om nog dit jaar een of meer alcoholvrije maanden te houden. Ook stelt eenderde van alle gebruikers dat ze nu bewust minder drinken dan een jaar geleden. Dat er in Nederland het nodige in attitudes en gedrag rondom het gebruik van alcohol aan het veranderen is, moge duidelijk zijn. Het vanzelfsprekende spreekt niet meer vanzelf.
Koffie, thee en water belangrijkste alternatieven
In een gemiddelde maand zijn bier en wijn in Nederland de meest populaire alcoholhoudende dranken. Toch kiest men als alternatief voor alcohol in droge perioden niet in eerste instantie voor een alcoholvrije variant, maar eerder voor thee, koffie, water (met of zonder prik) of voor frisdrank die laag is in calorieën. Dat zal vooral voor thuis gelden; in met name horecagelegenheden wordt een groter aanbod aan alcoholvrije varianten wel op prijs gesteld.
Gezondheid en meer bewustzijn belangrijkste motieven om mee te doen
Algemene gezondheidsoverwegingen spelen de belangrijkste rol (34%) bij de keuze om een maand lang minder of helemaal geen alcohol te drinken. Voor een kwart van deze groep gelden lichamelijke fitheid, gewicht verliezen en meer bewustzijn creëren rondom eigen gedrag als andere prominente motivaties.
Groepsdrang of sociaal wenselijk gedrag minder relevant
Een naar eigen zeggen toch al laag alcoholgebruik is het belangrijkste motief om niet aan Dry January mee te doen, met name onder vrouwen. In het verlengde hiervan liggen, vooral onder mannen, de antwoorden ik vind het niet nodig en ik zie het nut er niet van in. Groepsdrang of sociaal wenselijk gedrag spelen slechts een beperkte rol om tijdelijk af te zien van alcoholgebruik.
Prima om geen alcohol te drinken op een feestje
Wanneer we kijken naar Nederland representatief, dan vindt een ruime meerderheid het prima als er geen alcohol wordt gedronken op een feestje. Slechts één op de tien vindt het ongezellig als mensen dan geen drankje nemen, terwijl één op de twintig het gênant vindt om zelf niet te drinken. Onder millennials is dit een groter issue: de percentages zijn daar twee keer zo hoog. Hoe gemakkelijk men het vindt om geen alcohol te drinken, wordt daarnaast ook beïnvloed door externe zaken. Hierbij speelt de gelegenheid (30%) een grotere rol dan het gezelschap (23%) waar men zich op dat moment in bevindt.
Over het onderzoek
Voor het online onderzoek is gebruikgemaakt van het StemPunt-panel van Motivaction met meer dan 60.000 leden. 1.058 consumenten in de leeftijd van 18 tot en met 70 jaar hebben de vragenlijst ingevuld, onder wie 811 personen die weleens alcohol drinken en alle vragen hebben beantwoord. Het onderzoek is representatief op de kenmerken geslacht, leeftijd, opleiding, regio en waardenoriëntatie volgens het Mentality-model. Het online veldwerk voor dit onderzoek liep in week 6-7 2020.
Neem voor meer informatie contact op met Ruurd Hielkema.
Bron: Motivaction, 24.02.2020
