De Omgevingswet doet in 2021 zijn intrede in Nederland. Voor die tijd moeten alle betrokken overheidsinstanties hun omgevingsvisie publiceren: een strategisch plan voor de ontwikkeling van de fysieke leefomgeving op de lange termijn. Eerder schreven we al dat burgerperspectief essentieel is voor deze visie en boden we een eerste inzicht in de verschillende groepen burgers in Nederland en hun opvattingen. Maar hoe gebruik je die landelijke kennis voor een regionale opzet?
Duurzaamheid op verschillende manieren
Met doelgroepsegmentatie kun je ontdekken welke thema’s er onder verschillende typen inwoners in jouw regio spelen. Dit biedt je een eerste idee van de onderwerpen die belangrijk zijn voor de omgevingsvisie. Maar de invulling van een onderwerp kan per gebied verschillen.
Kosmopolieten bijvoorbeeld, vinden duurzaamheid een cruciaal onderdeel van hun fysieke leefomgeving. Een kosmopoliet die in de stad woont zal dan bij groene initiatieven eerder denken aan het terugdringen van de auto en het aantal parkeerplaatsen. De kosmopoliet in Noordoost-brabant heeft dezelfde levensinstelling, maar zal duurzame initiatieven misschien eerder associëren met het ‘vergroenen’ van de landbouw. Het is dus belangrijk om niet alleen de onderwerpen en doelgroepen in jouw regio te achterhalen: je moet ook onderzoeken wát inwoners met die onderwerpen in jóuw regio willen.
In gesprek met inwoners
Om dit soort regiospecifieke wensen te achterhalen organiseerde Motivaction in samenwerking met het Overlegorgaan Fysieke Leefomgeving (OFL) in de afgelopen maanden enkele burgerdialogen. In opdracht van het NOVI-team gingen Motivaction en het OFL tijdens deze burgerdialogen met inwoners van aangewezen regio’s in gesprek.
In een avondvullend programma bespraken we thema’s die voor de regio belangrijk zijn. Wat willen inwoners van Noordoost-Brabant als het gaat over de landbouw in de regio? Hoe willen inwoners van Amsterdam dat de problemen op de woningmarkt opgelost worden? Hoe denken ze in regio Rotterdam-Rijnmond over de ontwikkeling van duurzaamheid en werkgelegenheid in de haven en hoe kijken inwoners van regio Zwolle naar de (economische) groei van het gebied? In een plenair gedeelte werden in elk gebied een aantal regio-specifieke tegenstellingen voorgelegd en besproken. Ook voerden inwoners met een overeenkomend waardenprofiel in kleinere subgroepjes een diepgaander gesprek met elkaar onder leiding van een gespreksleider. Zo was er voor iedereen de ruimte om zijn of haar mening vrij te uiten in een groep die hun normen en waarden vaak deelden.
Cecilia Keuchenius organiseerde de burgerdialogen vanuit Motivaction: “Het was erg interessant om zo veel verschillende mensen te horen praten over wat zij in hun regio belangrijk vinden. Elke groep was anders, en toch zie je op sommige punten ook veel overeenkomsten. We hebben ook veel positieve feedback gekregen van toehoorders die hebben meegekeken (veelal werkzaam in beleidsfuncties in de verschillende regio’s).”
Een breder en specifieker beeld
Door middel van deze burgerdialogen ontstaan inzichten die in een kwantitatieve meting moeilijker te ontdekken zijn. In het plenaire deel wordt aan inwoners gevraagd om hun mening te geven via hun mobiele telefoon. Die mening kan door middel van een online tool direct op een groot scherm getoond worden. Elke mening vormt dan een uniek beginpunt voor een levendige discussie onder de aanwezigen. Door deze opzet krijgen inwoners de kans om met andere doelgroepen in gesprek te gaan.
De discussies in kleinere subgroepen bieden daarentegen een uitgesproken kans voor gespreksleiders om door te vragen op gegeven antwoorden en meningen binnen een segment. Zo ontstaat een specifieker beeld van wat een doelgroep in de eigen regio belangrijk vindt. Want je kunt wel zeggen dat traditioneel ingestelde mensen bereikbaarheid belangrijk vinden, maar bedoelen ze daarmee dan bereikbaarheid met het OV of hebben ze een ander idee?
Daarnaast ontdek je tijdens burgerdialogen standpunten die je tijdens een regionale inspreekavond niet snel hoort. Die avonden worden vaak bezocht door betrokken burgers die graag hun mening geven in het publieke domein. Dat zijn echter niet de enige mensen die in de regio wonen. Ook de ‘stille meerderheid’ vindt vaak wel iets van hun directe omgeving en de plannen die daarvoor bestaan. Met een burgerdialoog kun je die mening boven tafel halen. Je krijgt op die manier een vollediger beeld van de onderwerpen die belangrijk zijn, en hoe inwoners die onderwerpen in de omgeving graag aan willen pakken.
Inzichten uit de regio
Door het gesprek aan te gaan met inwoners uit de regio kun je de omgevingsvisie dus nog beter aan laten sluiten op hun belevingswereld. Je haalt diverse meningen op en creëert bovendien draagvlak bij inwoners voor hun fysieke leefomgeving. Zo vergroot je ook nog eens de kans op burgerparticipatie in de toekomst.
Wil je meer weten over deze burgerdialogen of het ontwikkelen van burgersegmenten voor de omgevingsvisie? Neem dan contact op met Cecilia Keuchenius of Bram van der Lelij.
